6 bin 500 yıldır dokuma tezgahlarından insanlara ulaşıyor

Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde ’Elpek Bezi’ dokumacılığı 25 yıl önce kurulan atölye ile yaşatılırken, ilçeye gelen turistlerin de gözdesi konumunda yer alıyor.

Unutulmaya yüz tutmuş meslekler arasında yer alan Elpek Bezi dokumacılığı ile ilgili 25 yıl önce Kdz. Ereğli ilçesine bağlı Kandilli Beldesinde atölye kuruldu. Elpek Bezi ile ilgili çalışmalar devam ederken, kadınların ev koşullarında üretmesi hedefleniyor.

Kdz. Ereğli’de Elpek Bezi dokuma atölyesi kurucusu ve iş insanı Nilgün Efes, sahil bandında yer alan Elpek Dokuma evinde ürünlerin satışı konusunda da hizmet veriyor. Unutulmaya yüz tutmuş meslekler arasında yer alan Elpek Bezi dokumacılığı ile ilgili 25 sene önce kurdukları atölye ile ilgili bilgiler veren Efes şunları söyledi:

“Elpek Bezi yöremizin geleneksel tarihi keten dokumaları kategorisinde yer almaktadır. Keten tarımının Anadolu’da çok eski bir geçmişi var. 9 bin yıllık Çatalhöyük buluntularında keten dokumalara rastlıyoruz, ayrıca yöremizde Kdz. Ereğli’de İnönü Mağarasında arkeolojik buluntularda 6 bin 500 yıl öncesine ait dokuma tezgah parçacıkları bulunmakta. Yöremizde keten dokumacılığının en az 6 bin 500 yıllık geçmişi var. Elpek Bezi’nin geleneksel tarihi kullanım amaçları ile bugünkü kullanım amaçları çok farklı. Değişime ayak uyduramayan hiçbir şey ayakta kalamaz. Bundan 100 yıl önce Elpek Bezi’nin dokuma amaçları iç çamaşırını, gömleğini yapmak, çarşafını yapmak gibi, daha da geriye gittiğimizde yelken bezini yapmaktı. Günümüzde bu amaçlar için çok daha dayanıklı, elverişli farklı alternatifler var. Zahmetli üretim süreci olan Elpek Bezi’ni daha dekoratif amaçlı, daha güncel modern insanın, model evlerinde, model amaçlarında dokumaya başladık. Kaşkol, atkı, fular gibi ürünler yaptık. Bunun yanında evlere yönelik masa üzerine, konsol üzerine örtüler, perdeler gibi tasarım ve modeller ile sürekli bir değişim ve gelişim halindeyiz. 2 bin yıl önce amaçlar farklıydı, bugün dokuma amaçları farklı, 100 yıl sonra, 500 yıl sonra halen dokumacılık hayatta olursa dokuma amaçları da farklı olacaktır.

Kaybolmaya yüz tutmuş Elpek Bezi için 1997 yılında Kandilli’de atölye kurduk. Teknolojik kumaşların daha kullanışlı, daha hızlı ve daha ucuza çıkması nedeniyle el dokumaları bütün yörelerde yavaş yavaş kayboldu ve daha sonra tekrar hayata geçirdik.”

“Ereğli’ye gezmeye gelen insanların ilk tercihi”

Turistik olarak Kdz.Ereğli’ye gelen insanların Elpek Bezi’ne ilgisinin fazla olduğunu belirten Nilgün Efes, ev koşullarında üretilmesine dikkat çekti. Efes, “Şehir dışından ilçemizi gezmeye gelenlerin, Elpek Bezi yöremizin turistik hediyelik eşyası konumunda. Hem kendileri için hem gidecekleri yerde arkadaşlarına hediye götürmek için Elpek Bezi tercih ediliyor. Elpek Bezi’nin daha uzun ömürlü yaşatılabilmesi için kadınların ev koşullarında üretiyor olması lâzım.” dedi.

Tamamen el işçiliği ile tezgahlarda dokunan Elpek Bezi ilçede düzenlenen festivallere gelen ünlü sanatçılara da hediye ediliyor.