23 yılda yapıldı, yangında kül oldu

Taksim’de inşaatı büyük ölçüde tamamlanan ve 29 Ekim’de açılması planlanan Atatürk Kültür Merkezi(AKM), ilginç tarihiyle dikkat çekiyor. Yapımına 1946 yılında başlanan ve tam 23 yılda tamamlanan eski adı “İstanbul Kültür Sarayı” olan yapı, açılışından 585 gün sonra 1970 yılında bir tiyatro oyunu sırasında çıkan yangında kül oldu. Sabatoj iddialarıyla yargılanan 84 sanık, tüm suçlamalardan beraat etti. 8 yılda yeniden onarılan yapı, bu kez Atatürk Kültür Merkezi ismiyle 1978 yılında açıldı. AK Parti döneminde 13 Şubat 2018 tarihinde yıkımın başlanan AKM, temelinin atıldığı 10 Şubat 2019’dan yaklaşık 32 ay sonra 29 Ekim’de açılacak.

Taksim Meydanı’nda 10 Şubat 2019’da temeli atılan Atatürk Kültür Merkezi’nin inşaatı büyük ölçüde tamamlandı. 29 Ekim’de açılması beklenen AKM, ilginç tarihi ile de dikkat çekiyor.

1946 yılında temeli atılan dönemin İstanbul Kültür Sarayı’nın inşaatı aradan geçen yıllarda ödenek eksikliği nedeniyle istenilen şekilde yürütülmedi. 10 milyon liraya mal olması planlanan bina, 1953 senesinde Bayındırlık Bakanlığı’na devredildi. 1956 yılında Mimar Hayati Tabanlıoğlu’nun proje başına getirilmesiyle yeniden başlayan inşaat, ödenek sıkıntıları nedeniyle yine ağır aksak ilerledi. 7 yılda tamamlanması ve 10 milyon liraya mal olması planlanan bina 23 yılda 93 milyon lira harcanarak bitirilebildi ve 1969 yılında İstanbul Kültür Sarayı adıyla açıldı.

Açılıştan 585 gün sonra 27 Kasım 1970’te İstanbul Kültür Sarayı’nda Arthur Miller’ın “Cadı Kazanı” isimli oyununun sahnelediği sırada yangın çıktı. 23 yılda yapılan bina, kısa sürede tamamen küle döndü. Yangın sırasında bir oyun için Topkapı Sarayı’ndan İstanbul Kültür Sarayı’na getirilen Sultan IV. Murad’ın kaftanı, kılıcı, entarisi, Kösem Sultan’a gönderdiği bir ferman, Hafız Mehmed’in eseri değerli bir Kur’an-ı Kerim de hasar gördü.

Yangından sonra ihmal ve sabotaj ihtimali üzerinde duruldu. 12 Mart darbesi ardından yangın nedeniyle sabotaj iddiaları ile ilgi dava açıldı. 6 Mart’ta Marmara Yolcu Gemisi ve 28 Haziran’da Eminönü Araba Vapuru’nun batırılması ve Boğaziçi Köprüsü’nün ayaklarına bomba koymaya teşebbüs gibi eylemlerden suçlanan suçlanan 84 sanık, yargılanmaya başlandı. 1975 yılına kadar süren davada bütün sanıklar beraat etti.

İstanbul Kültür Sarayı, mimarı Hayati Tabanlıoğlu tarafından iç dekorasyonu değiştirilmiş bir şekilde 8 yılda onarılarak “Atatürk Kültür Merkezi” adıyla 6 Ekim 1978’de tekrar açıldı.

Aradan geçen yıllar boyu hizmet veren AKM, 31 Mayıs 2008’de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ekonomik ömrünü tamamladığı gerekçesiyle etkinliklere kapatıldı. AKM, 13 Şubat 2018’de, daha büyük ve kapsamlı bir kültür merkezine dönüştürülmek üzere yıkılmaya başlandı. Yeni AKM’nin temeli 10 Şubat 2019’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla atıldı. Taksim’de hızla yükselen yeni AKM’nin inşaatında sona gelindi. Yaklaşık 32 ayda tamamlanacak olan yeni AKM’nin 29 Ekim’de açılması bekleniyor.

Toplam 95 bin metrekare inşaat alanı bulunan AKM’de, 2 bin 40 kişi kapasiteli opera salonu, 805 kişilik bir tiyatro salonu, sahne, kulis odaları, fuaye alanları, atölye ve depo alanları, bale çalışma salonları, solist ve orkestra çalışma odaları, kayıt stüdyosu ve prova salonları, sanat galerileri ve sergi salonları yer alacak. AKM’nin içerisinde yer alacak kültür sokağında ise sanat galerisi, kafe, restoran, kütüphane gibi alanlar bulunacak.