Türklerin atayurdu Türkistan

Kazakistan’da 3 yıl önce Türkistan eyaletinin merkezi ilan edilen kadim kent Türkistan’ın manevi ve kültür turizminin merkezi haline getirilmesi hedefleniyor.

Türkistan’daki tarihi İpek Yolu koridorunu yeniden canlandırma çalışmaları devam ediyor. 1 Aralık 2020’de hizmete açılan Uluslararası Türkistan Havalimanı, yılda 3 milyon yolcu ağırlamayı hedefliyor. Bu yıl Kazakistan’ın Türkistan şehriyle Özbekistan’ın başkenti Taşkent arasında hızlı tren demir yolu hattının inşaat çalışmalarını başlatması da planlanıyor. Ekovitrin’in haberine göre, Türk dünyasında ana vatan ile atavatan arasında kurulan derin köprüler yeni işbirliği imkanlarını da artırıyor.

Kazakistan’da 3 yıl önce Türkistan eyaletinin merkezi ilan edilen kadim kent Türkistan, Türk dünyasının manevi ve kültür merkezi olarak öne çıkıyor. Türkistan şehir merkezinin yaklaşık 180 bin nüfusu var. Türkistan’ın eyalet olarak nüfusu ise 2 milyonu aşıyor. Yaklaşık 2 bin yıllık tarihi geçmişi olan Türkistan şehir, Kazak Hanlığı’nın başkentliğini yaptı. Türk dünyasının manevi lideri Hoca Ahmed Yesevi’nin de yaşadığı Türkistan, Orta Asya’daki Türk devletlerinin İslamlaşma sürecinde merkez konumundaydı.

Türk dünyasının manevi başkenti

Türkistan Eyaleti, Avrupa ile Asya’yı birbirine bağlayan Tarihi İpek Yolu güzergahında yer alıyor. Asırlardan beri, Tarihi İpek Yolu’nun manevi, siyasi ve ticari hayatının nabzının attığı Türkistan, Kazakistan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte yeniden canlanmaya başladı. Türkistan eyaleti, 19 Haziran 2018’de Kazakistan Cumhuriyeti Kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in aldığı kararla merkezi statüye kavuştu. 31 Mart 2021 tarihinde yapılan Türk Konseyi Devlet Başkanları Gayri Resmi Zirvesi’nde de Türkistan’a “Türk Dünyasının Manevi Başkenti” statüsü verildi. Türkistan, Türk dünyası ve halklarını birleştiren şehir olarak günümüzde de tarihi bir rol oynuyor. “Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi” bu şehirde yer alıyor. Hoca Ahmed Yesevi’nin türbesinin bulunduğu Türkistan’a, “Piri Türkistan” lakabı verildi.

İnanç ve kültür turizminin merkezi olması hedefleniyor

Eyalet Valisi Ömirzak Şükeyev, Türk dili konuşan ülkelerden gelen gazetecilere yaptığı bir açıklamasında, Türkistan’ın 2018’den beri sadece bir eyalet merkezi olarak değil, aynı zamanda Türk dünyasının manevi ve kültür merkezi olarak inşa edildiğine vurgu yaptı. Şükeyev, eyalette bulunan Hoca Ahmet Yesevi ve Arslan Baba Türbelerinin yanı sıra Otrar ve Sauran gibi kadim kentlerin “UNESCO Dünya Mirası Listesi”nde yer aldığının da altını çiziyor ve Türkistan’ı, manevi ve kültür turizminin merkezi haline getirmeyi hedeflediklerini söylüyor.

Üç yılda 3.5 milyar dolarlık yatırım yapıldı

Türkistan’a son 3 yılda toplam 3.5 milyar dolar değerinde doğrudan yabancı yatırım yapıldı. Önemli projelerin büyük çoğunluğunu Türk firmaları üstlendi. Türkistan Eyalet Valiliği tarafından verilen resmi rakamlara göre, şu ana kadar 100’ün üzerinde yatırım projesi faaliyete geçirildi. Türkistan’da “Serbest Ekonomik Bölgesi” kuruldu. Söz konusu bölgede tesis kurmak isteyen yatırımcılar arazi, mülk ve gümrük gibi vergilerden muaf tutuluyor.

Tarihi ipek yolu yeniden canlanıyor

Türkistan’daki tarihi İpek Yolu koridorunu yeniden canlandırma çalışmaları da devam ediyor. 1 Aralık 2020’de hizmete açılan Uluslararası Türkistan Havalimanı, yılda 3 milyon yolcu ağırlamayı hedefliyor. Sıfırdan inşa edilen Türkistan Uluslararası Otobüs Terminali ise sadece ülke içi değil, Özbekistan ve Kırgızistan’a da otobüsle yolculuk yapma imkanı sağlıyor. Bu yıl Kazakistan’ın Türkistan şehriyle Özbekistan’ın başkenti Taşkent arasında hızlı tren demir yolu hattının inşaat çalışmalarını başlatması da planlanıyor.

Mimaride geleneksel motifler dikkat çekiyor

Yaklaşık 22 bin hektar (220 milyon metrekare) alanda inşa edilen yeni Türkistan’ın genel şehir planı iş ve kamu binaları, manevi merkez, konut ve sanayi alanlarının bulunduğu üç bölümden oluşuyor. Şehirde açık hava müzesi ile tiyatrosunun yanı sıra 5 yıldızlı oteller de hizmet veriyor. Yeni Türkistan’ın mimarisinde ise Doğu ve geleneksel Kazak motifleri dikkati çekiyor. Kadim Türkistan şehri, tarihi dokusunu bozmayan, Türk kültürünü yansıtan yatay mimarisiyle giderek büyüyor. Türkistan bir inşaat şantiyesi adeta, alt yapı ve ticaret giderek gelişiyor.

Hoca Ahmed Yesevi Türbesi UNESCO Dünya Mirası Listesinde

Hoca Ahmed Yesevi Türbesi, Kazakistan’ın güney kesiminde günümüzde Türkistan (eski adı Hazret-i Türkistan) şehrinin kuzeydoğu kesiminde kervan yolu üzerinde, eskiden Hazret ve daha sonra Yesi olarak bilinen eski bir yerleşim yerinde konumlanır. Yapı, tarihi bir kale yakınında şimdi Arkeolojik Sit alanında yer alıyor. Arkeolojik alanda, başka türbeler, cami ve hamam gibi ortaçağ yapılarının kalıntıları da bulunuyor. Türk ve İslâm dünyasının ortak hazinesi ve kültür değeri olan bu Külliyenin yenilenmesi işini, Kazakistan Devleti ile yapılan bir anlaşma sonucu Türkiye üzerine aldı ve türbe 1993 yılında TİKA tarafından restore ettirildi. Hoca Ahmed Yesevi Türbesi, 2003 yılında UNESCO’nun Dünya Mirası Listesine alınan Hoca Ahmed Yesevi hazretlerinin kabrinin bulunduğu türbesi ve külliyesi SİT bölgesi ilan edildi. Külliye, turizm polisleri tarafından koruma ve kontrol altında tutuluyor. Külliye belli bir ücret ödenerek ziyaret ediliyor.